Patent nedir? Bir buluşun patent ile korunabilmesi için taşıması gereken nitelikler neler? Patent alacak ürün hangi değerlendirmelerden geçer? Patent; buluş sahibine devlet tarafından verilen buluş belgesidir.
Bu belge buluş sahibine izni olmadan başkalarının buluşunu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre engelleme hakkı verir.
Bir buluşun patent ile korunabilmesi için taşıması gereken üç nitelik vardır. Bunlar; yeni olması, tekniğin bilinen durumuna aşması ve sanayiye uygulanabilir olmasıdır.
Bir patent başvurusu başvuru dilekçesi ekinde sunulan tarifname, istemler, resimler ve özet bölümlerinden oluşur. Usulüne uygun biçimde hazırlanan patent başvurusu Türk Patent Enstitüsü’ne teslim edilmesinin akabinde Enstitü tarafından şekli incelemeye tabi tutulur. Yapılan inceleme sonucunda, şekli şartlara uygunluk açısından bir eksikliğin olmadığının anlaşılması veya söz konusu eksikliklerin giderilmesi veya tamamlanması halinde, başvuru araştırmaya hazır hale gelir.
Başvuru tarihinden veya başvuruda rüçhan hakkı talep edilmişse, rüçhan tarihinden itibaren 15 ay içinde Enstitüye, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma talebinde bulunulması gerekmektedir. Söz konusu araştırma Avrupa Patent Ofisi, Danimarka, İsveç, Rus Patent Ofisleri ile kısmen Türk Patent Enstitüsünde yapılmaktadır.
Başvuru, başvuru tarihi veya rüçhan hakkı talep edilmişse rüçhan tarihinden itibaren on sekiz aylık sürenin dolması ile Enstitü tarafından Resmi Patent Bülteninde 6 ay süre ile yayımlanır.
551 Sayılı KHK’da, patent verilmesi için iki sistem bulunmaktadır. Bunlardan biri incelemesiz patent verilme sistemi, diğeri incelenerek patent verilme sistemidir.
İncelemesiz sistemde, araştırma raporunun yayınlanmasından sonra ve varsa üçüncü kişilerin araştırma raporuna ilişkin görüşleri dikkate alınmaksızın, başvuru sahibinin raporla ilgili karşı görüşlerini bildirmesi için belirlenen süre dolduktan sonra, incelemesiz patent verilir.
İncelemeli sistemde ise, araştırma raporundan sonra ayrıca, buluşun yeni olup olmadığı, tekniğin bilinen durumunun aşılıp aşılmadığı, sanayiye uygulanabilir olup olmadığı kriterleri incelenmekte ve ancak bu kriterlerdeki niteliklere sahip olan buluşlara patent verilmektedir.
İncelemesiz patentin süresi 7, incelemeli patentin 20 yıldır.
Patent başvurusu yapmadan önce neler yapılmalı?
Patent başvurusu yapılmadan önce başvuru sahibinin buluş konusu teknik ile ilgili türk patent enstitüsüne başvurarak patent araştırması yapması önerilir.
Tekniğin bilinen durumunun araştırılması, buluş sahibine kendi buluşunu mevcut patentlerle karşılaştırma, benzerlikleri ve farklılıkları görme imkanını sağlar.
Başvuru sahibi buluşunun yeni olup olmadığı konusunda genel bir fikre sahip olur. Böylece mevcut teknoloji bilinerek yapılan bir patent başvurusunun reddedilme ihtimali azaltılmış olur.
Patent almak ne kadar sürer? Patent almanın maliyetinden bahseder misiniz?
Ulusal Patent başvurusunun sonuçlanması 2 seneyi aşkın bir zaman almaktadır. Bir ulusal patent başvurusunun maliyeti yaklaşık 4.500 – 5.000 YTL civarındadır. Harçlar ve vekalet ücretinin bu rakam içindeki payı hemen hemen yarı yarıyadır.
Bir buluşun faydalı model verilerek korunabilmesi için gerekli kriterler nelerdir? Patent ile faydalı model arasındaki fark nedir? Patent ve faydalı modelin koruma süreleri kaç yıldır?
Bir buluşun faydalı model ile korunabilmesi için taşıması gereken iki nitelik vardır. Bunlar; yeni olması ve sanayiye uygulanabilir olmasıdır.
Patentten farklı olarak faydalı modelde tekniğin bilinen durumunun aşılması ön şartı aranmamaktadır.
Koruma süreleri farklıdır,
Araştırma ve inceleme işlemlerinin olmaması nedeniyle patent verilmesine oranla faydalı model belgesinin verilmesi, hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir.
İncelemeli patent 20 yıl, İncelemesiz patent 7 yıl, Faydalı model belgesi 10 yıl, Süreyle korunur.
Türkiye’de tescil edilen patent tüm dünyada geçerli olabilir mi? Neden? Tüm dünyada geçerli patent alabilmek için ne yapmak gerekir?
Her ülkede farklı patent enstitüleri ve farklı patent yasaları vardır. Maalesef tüm dünya üzerinde tescili öngören bir sistem mevcut değildir. Dolayısıyla tescil talep edilen her ülke için ayrı başvuru yapılması gerekmektedir.
Patent İşbirliği Anlaşması (PCT) ve Avrupa Patent Sözleşmesi uluslar arası tescilde başvuru sahiplerine üye ülkeler açısından zaman ve maliyet bakımından büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
Patent veya faydalı model tescilinin patent sahibine sağladığı haklar nelerdir? Patent belgesi hangi kapsamlarda ne kadar koruma sağlar?
Patent sahibinin,üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak aşağıda sayılanların yapılmasını önleme hakkı vardır:
Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka hangi nedenle olursa olsun elde bulundurulması.
Patent konusu olan bir usulün kullanılması, Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi, Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka hangi nedenle olursa olsun elde bulundurulması.
Taklit olması durumunda neler yapılabilir?
Patent haklarına tecavüz durumunda, altı yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezası veya 2-4 yıl hapis cezası, ayrıca işyerinin kapatılması ve ticaretten men cezaları verilebilir. Tazminat davası açılabilir.
Patent danışmanlığı yapan bir firma olarak hizmetlerinizden bahseder misiniz? Yılda kaç firma ya da kişi size patent danışmanlığı için başvuruda bulunuyor?
Bilim Patent Danışmanlık Hizmetleri 2001 yılında ticari hayatına başlamıştır.. Büronun her iki ortağı da avukattır. Ortaklar; 1992 den bu yana kendilerine ait hukuk bürosunda hukuki müşavirlik yapmakta ve avukatlık hizmeti vermektedirler. Bilim Patent de 15 senelik bir hukuk bürosunun bilgi, birikim ve deneyimleri üzerine inşa edilmiştir.
Bilim Patent fikri ve sınai haklar konusunda takip ve hukuki danışmalık hizmeti vermektedir. Firmanın başlıca faaliyet alanları; marka tescili, endüstriyel tasarım tescili, faydalı model ve patent tescili ile kalite yönetim sistemleri konularında danışmanlık hizmeti verilmesi şeklinde özetlenebilir.
Bilim Patent yılda ortalama 2000 müşteriye danışmanlık hizmeti vermektedir.
Türkiye’de patent başvurularının yıllara göre dağılımına baktığımızda nasıl bir tabloyla karşılaşıyoruz?
Son 12 yılın istatistiki verileri incelendiğinde yerel patent başvurularının sürekli artış eğiliminde olduğu görülmektedir. 1995 de 170 olan yerel patent başvurusu sayısı, 2005 de 935 e, 2007 de ise 1838 e ulaşmıştır.
Türkiye’de patent başvurularını sektörlere göre değerlendirdiğimizde hangi sektörler öne çıkıyor?
Patent Verilerinin NACE Sınıflandırmasına Göre Sektörel Dağılımında Eczacılık , tıbbi kimyasallar, ev aletleri imalatı ve sanayi makineleri imalatı sektörleri patent başvurularında başı çekmektedir.
Kaynak: Referans Gazetesi